A METAFÍSICA SCOTISTA DE IOANNES DE FUICA O.F.M (SÉC. 17, SANTIAGO DE CHILE): SOBRE O OBJETO DA METAFÍSICA E A DEFINIÇÃO DE “ENTE”

Autores

  • Roberto Hofmeister Pich Pontifícia Universidade Católica do Rio Grande do Sul

Resumo

Neste estudo, busca-se introduzir o leitor à obra e ao pensamento de Juan de Fuica (sécs. 17-18), franciscano chileno que, em suas atividades como professor do curso filosófico, expôs e desenvolveu a filosofia scotisa com vários traços de originalidade. Assim, pois, na sua exposição sobre a metafísica, Juan de Fuica apresenta o objeto da metafísica, ou seja, o conceito objetivo de ente real comum. Em especial, Fuica se esforça em mostrar que o ente pode receber uma definição essencial relativa, em que se encontra um aspecto - a saber, a não-repugnância ou a não-contraditoriedade - efetivamente comum ao ente real, objeto da metafísica, e ao ente de razão. Fuica, com isso, traz uma contribuição importante para o entendimento do âmbito da metafísica como ciência geral da realidade e a relação que a mente ou o pensamento como tal possui com respeito a ela.

Biografia do Autor

Roberto Hofmeister Pich, Pontifícia Universidade Católica do Rio Grande do Sul

Faculdade de Filosofia e Ciências Humanas,

Programa de Pós-Graduação em Filosofia da PUCRS

Referências

ALFONSO BRICEÑO. Prima Pars Celebriorum Controversiarum in Primum Sententiarum Ioannis Scoti Doctoris Subtilis. Madrid: Typographia Regia, 2 Vols., 1639–1642.

ANDERSEN, Claus A. Metaphysik im Barockscotismus. Untersuchungen zum Metaphysikwerk des Bartholomaeus Mastrius. Mit Dokumentation der Metaphysik in der scotischen Tradition ca. 1620–1750 Amsterdam – Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2016.

ARISTOTELES. Metaphysik – Erster Halbband (Bücher I() – VI ()). Hrsg. von Horst Seidl, Griechisch-Deutsch. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 31989.

CÉSPEDES AGÜERO, V. S., La filosofia escotista de Jerónimo de Valera (1568– 1625). In: BALLÓN VARGAS, J. C. (ed. y coord.). La complicada historia del pensamiento filosófico peruano, siglos XVII y XVIII (Selección de textos, notas y estudios). Lima: Universidad Científica del Sur – Universidad Nacional Mayor de San Marcos / Ediciones del Vicerrectorado Académico, 2011, p. 435-514.

DARGE, Rolf. Vom Transzendenten zum Transzendentalen. Der transzendental-theologische Weg der Metaphysik nach Thomas von Aquin. Philosophisches Jahrbuch. Freiburg – München, v. 123, n. 2, p. 385-409, 2016.

ESCÁRATE DE HERMOSILLA, A. Nota biográfica de Ioannes de Fuica. Santiago de Chile [texto ainda não publicado].

GUTIÉRREZ, Fr. Bernardino. Catalogo de las casas de la Provincia Franciscana de La Santisima Trinidad (1553–1890). [Catalogo cronologico de los conventos y hospicios que ha tenido esta provincia de la Santíssima Trinidad de Chile de la regular observancia de N.P.S. Francisco desde el año de 1553 hasta el de 1890, dispuesto por Fray Bernardino Gutiérrez, hijo de dicha Provincia]. Presentación y notas de Fray Rigoberto Iturriaga C.. Santiago de Chile: Publicaciones del Archivo Franciscano, 1994.

HANISCH ESPÍNDOLA, Walter. En torno a la filosofía en Chile (1594–1810). Santiago de Chile: Universidad Católica de Chile, 1963.

HONNEFELDER, L. Duns Scotus. München: Beck Verlag, 2005.

_____. Ens inquantum ens. Der Begriff des Seienden als solchen als Gegenstand der Metaphysik nach der Lehre des Johannes Duns Scotus. Münster: Aschendorff, 21989.

_____. Scientia transcendens – Die formale Bestimmung der Seiendheit und Realität in der Metaphysik des Mittelalters und der Neuzeit (Duns Scotus – Suárez – Wolff – Kant – Peirce). Hamburg: Felix Meiner Verlag, 1990.

IOANNES DE FUICA. Commentaria phylosophica ad mentem Doctoris Subtilissimi Patris Fratris Ioannis Duns Scoti Saccratissimi Ordinis Minorum, et Theologorum Principis. Santiago de Chile, 1687–1689, 297ff.

IOANNES DE FUICA. Commentaria in universam Aristotelis metaphysicam una cum distinctionibus, et quaestionibus iuxta mentem, et doctrinam Nostri Subtilis Doctoris Fratris Ioannis Duns Scoti Theologorum facile Principis. Santiago de Chile, 1688, ff. 95r-162v.

IOANNES DE FUICA. Commentaria in universam Aristotelis logicam una cum distinctionibus, et quaestionibus iuxta mentem, et doctrinam Doctoris Subtilis Ioannis Duns Scoti Theologorum facile Principis. Santiago de Chile, 1687, ff. 37r-94v.

IOANNES DUNS SCOTUS. Opera omnia III: Ordinatio – Liber primus: distinctio tertia. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis, 1954.

IOANNES DUNS SCOTUS. Opera omnia VI. Ordinatio – Liber primus: a distinctione vigesima sexta ad quadragesimam octavam. Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis, 1963.

IOANNES DUNS SCOTUS. Opera omnia. Ed. Luke Wadding. Lyon, 12 Vols., 1639 (repr. Hildesheim: Georg Olms Verlagsbuchhandlung, 1968–1969).

ITURRIAGA C., Fray Rigoberto. 4.268 nombres y otros datos... Elenco de religiosos de la Orden Franciscana que han pasado por Chile. Santiago de Chile: Publicaciones del Archivo Franciscano, 2007.

_____. Tablas Capitulares de la Provincia Franciscana de Chile (S. XVII). Santiago de Chile: Publicaciones del Archivo Franciscano, 2001.

JUAN DUNS ESCOTO. Cuestiones Cuodlibetales. Introducción, resúmenes y versión de Felix Alluntis, O.F.M. Edicion bilingüe. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos, 1968.

NOVOTNÝ, Daniel D. Ens rationis from Suárez to Caramuel. A Study in Scholasticism of the Baroque Era. New York: Fordham University Press, 2013.

PICH, Roberto Hofmeister. Commission III: Latin Philosophy, Section 3: Scholastica colonialis. Bulletin de Philosophie Médiévale. Turnhout, v. 56, p. 103-31, 2015.

_____. Der Begriff der wissenschaftlichen Erkenntnis nach Johannes Duns Scotus. Bonn: Universität Bonn, 2001.

_____. Jerónimo Valera’s (1568–1625) Scotistic Account on the Nature and Properties of Logic. Mediaevalia – Textos e Estudos. Porto, v. 31, p. 187-234, 2012.

_____. Scholastica colonialis: Notes on Jerónimo Valera’s (1568–1625) Life, Work, and Logic. Bulletin de Philosophie Médiévale. Turnhout, v. 54, p. 65-107, 2012.

REDMOND, W. B. Bibliography of the Philosophy in the Iberian Colonies of America. The Hague: Martinus Nijhoff, 1972.

_____. Latin America, Colonial Thought in. In: CRAIG, E. (ed.). The Routledge Encyclopedia of Philosophy. London – New York: Routledge, Vol. 5, 1998, p. 421-426.

SONDAG, Gérard. Duns Scot. La métaphysique de la singularité. Paris: Vrin, 2005.

VOS, Antonie. The Philosophy of John Duns Scotus. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2006.

ZIMMERMANN, Albert. Ontologie oder Metaphysik? Die Diskussion über den Gegenstand der Metaphysik im 13. und 14. Jahrhundert – Texte und Untersuchungen. Leiden – Köln: E. J. Brill, 1965.

Downloads

Publicado

2017-05-15

Como Citar

Hofmeister Pich, R. (2017). A METAFÍSICA SCOTISTA DE IOANNES DE FUICA O.F.M (SÉC. 17, SANTIAGO DE CHILE): SOBRE O OBJETO DA METAFÍSICA E A DEFINIÇÃO DE “ENTE”. Thaumazein: Revista Online De Filosofia, 9(18), 3–34. Recuperado de https://periodicos.ufn.edu.br/index.php/thaumazein/article/view/1990

Edição

Seção

Artigos